Pieśni | Songs vol. 10
Robert Gierlach Łukasz Hajduczenia Jolanta Pszczółkowska-Pawlik
Stanisław Moniuszko - Pieśni vol. 10
W październiku 2014 roku ukazała się na polskim rynku fonograficznym płyta, jak się potem okazało, otwierająca całą moją autorską serię Moniuszko - Pieśni. Początkowo nie zamierzałam stworzyć wielopłytowego zbioru Moniuszkowskich pieśni, jednakże pierwsze nagranie okazało się impulsem do coraz wnikliwszego wejścia w świat wspaniałych Śpiewników domowych Stanisława Moniuszki, z których sześć tomów zostało wydanych za życia kompozytora, a pozostałych sześć już po jego śmierci. W książeczkach poprzednich albumów starałam się zawsze podkreślić najcenniejsze walory kolejnych wolumenów, jak choćby sylwetki poetów - autorów tekstów do Moniuszkowskiej liryki wokalnej czy pieśni po raz pierwszy ukazane jako cykle (vol. 2 - cztery Treny do poezji Jana Kochanowskiego, vol. 6 - Piosnki Romussy, Piosnki Aleksandra Grozy, Pieśni znad Niemna i Dźwiny, vol.9 - cztery pieśni Lirnik wioskowy do słów Ludwika Kondratowicza). Na dziesiątej - jubileuszowej - płycie utrwalono następne 25 pieśni, przeznaczonych na niskie głosy męskie - bas i baryton. Album Moniuszko - Pieśni vol. 10 prezentuje pierwszy w historii polskiej fonografii komplet nagrań niezwykłych utworów, skomponowanych do poezji Marii Ilnickiej (wcześniej na vol. 8 zarejestrowano pieśń Do..., stanowiącą swoisty prolog do pozostałych pieśni) - ukazujących postaci pięciu władców Polski - począwszy od Piasta, poprzez pierwszego koronowanego króla - Bolesława Chrobrego, następnie Kazimierza Wielkiego, królową Jadwigę a skończywszy na zwycięzcy Bitwy pod Wiedniem w 1683 roku - Janie III Sobieskim. Poetka (było to nie później niż w roku 1860) osobiście przyniosła do Moniuszki tekst swojego Skarbczyka polskiego i poprosiła o skomponowanie muzyki do wybranych wierszy. Główne edycje Sześciu śpiewów do słów Marii Unickiej nastąpiły: w Warszawie 1860 - nakładem Aleksandra Nowoleckiego, w Krakowie 1879 - nakładem Juliusza Wildta, a dodatkowo w IX zeszycie Śpiewnika domowego - Warszawa 1908 przez Gebethnera i Wolffa. Warto wspomnieć, że w 1861 roku oficyna Nowoleckiego wydała również Ilustrowanyskarbczyk polski: Historia Polski opowiedziana wierszem przez Marię Ilnicką (wierszowane portrety polskich władców - od Piasta do Stanisława Augusta Poniatowskiego - i sławnych hetmanów; połączone nicią prozatorskiej popularyzatorskiej gawędy; z barwnymi rycinami) zintegrowany z dodatkiem nutowym w postaci Sześciu śpiewów z muzyką Stanisława Moniuszki. Natomiast w 1929 roku Piotr Maszyński wydał opracowanie Pieśni historycznych Moniuszki do słów Marii Ilnickiej na chór mieszany z towarzyszeniem fortepianu. Historia Polski była dla Moniuszki źródłem wielu głębokich inspiracji muzycznych. Jak wspomina jego przyjaciel, Jan Kleczyński: „Moniuszko wcześnie napawał się tradycjami umysł uszlachetniającymi - chętnie wczytywał się w stare kroniki i w dzień swojej nagłej śmierci zaglądał jeszcze podobno do Długosza”. A w swoich listach Moniuszko pisał: „Pierwszą szkołą pojmowania muzyki były dla mnie Śpiewy historyczne Niemcewicza, wykonywane dziwnie miłym głosem przez moja Matkę”. Zapewne niemały wpływ na lirykę wokalną Moniuszki wywarły również dumy, poprzedniczki ballady, pojawiające się w twórczości Józefa Elsnera - m.in. Duma o Stefanie Potockim.
Pieśni historyczne Moniuszki/Ilnickiej skłaniają także do refleksji nad zagmatwanymi losami polskich insygniów królewskich, których symbolem może być kopia korony Bolesława Chrobrego, widniejąca na okładce płyty.
prof. dr hab. Jolanta Pszczółkowska-Pawlik
STANISŁAW MONIUSZKO (1819-1872)
1. Jadwiga // Queen Hedwig sł. M. Unicka 5'16
2. Śpiew // A Melody sł. S. Rosołowski 2'o6
3. Pieśń pustelnika // The Hermit’s Song sł. A. Mickiewicz 2'54
4. Śpiewak w obcej stronie // The Singer in Foreign Land sł. J. B. Zaleski 3'27
5. Hulanka // A Revel sł. S. Witwicki 2'22
6. Stary hulaka // Old Merrymaker sł. J. Prusinowski 1'50
7. Gdzieś uleciał, mój aniele // My Angel Flew Away sł. T. Benisławski 4'00
8. Skowronek i słowik // The Lark and the Nightingale sł. Karol Baliński 4.04
9. Jan III Sobieski // John III Sobieski sł. M. Unicka 7'27
10. Piast // Piast sł. M. Unicka 3'10
11. Bolesław Chrobry // Boleslaus I the Brave sł. M. Unicka 3'14
12. Kazimierz Wielki // Casimir III the Great sł. M. Unicka 2'37
13. Piosnka bez tytułu // The Untitled Song sł. J. I. Kraszewski 2'16
14. Stara kapota // The Old Capote sł. P.-J. de Béranger 6'03
15. Bal na lodzie // Ball on Ice sł. N. Kukolnik 1'24
16. Stary włóczęga // Old Tramp sł. P. J. de Béranger 1'56
17. Dola // The Better Fate sł. L. Kondratowicz 1'57
18. Piosnka dziada // Old Beggar’s Song sł. S. Witwicki 2'16
19. Entuzjasta // The Enthusiast sł. J. Prusinowski 2'58
20. Luli // Hushaby sł. L. Kondratowicz 3'52
